Τί είναι αυτό που φέρνει κάποιον σε αναζήτηση της βοήθειας ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας; Έχει παρατηρηθεί ότι συχνά διστάζουμε να αναζητήσουμε επαγγελματική βοήθεια, φοβούμενοι την κοινωνική επίκριση που συνοδεύει τα νοσήματα ψυχικής υγείας. Παρά το γεγονός ότι δυναμώνουν οι φωνές που υπερασπίζονται την προφανή αλήθεια ότι τα ψυχικά νοσήματα δε διαφέρουν σε τίποτα από κάθε άλλο νόσημα που χρήζει επαγγελματικής αντιμετώπισης, ωστόσο εξακολουθούμε να ακούμε συχνά ότι “είναι στο μυαλό σου”, “εάν προσπαθήσεις αρκετά θα σου περάσει” ή ότι “ αφού έχεις φίλους/οικογένεια, γιατί χρειάζεσαι ψυχολόγο”.

Με τον ίδιο τρόπο που ένας φίλος ή ένα μέλος της οικογένειάς μας δε θα μπορούσε να μας “γιατρέψει” ένα σπασμένο πόδι, η μυωπία δεν είναι “στο μυαλό μας” και ο διαβήτης δεν θεραπεύεται εάν ο πάσχων “προσπαθήσει αρκετά”, έτσι και η θεραπεία των ψυχικών νοσημάτων δεν εναπόκειται στη δύναμη της θέλησης του ατόμου που αντιμετωπίζει τις προσκλήσεις, ούτε στη στήριξη που μπορεί να παρέχει ο κοινωνικός του κύκλος. Η ψυχική υγεία δε διαφέρει σε τίποτα από τη σωματική υγεία, στο βαθμό που χρειάζεται σοβαρή και τακτική προληπτική φροντίδα ενώ απαιτείται επαγγελματική παρέμβαση με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, όταν διαπιστώσουμε ότι ενδεχομένως έχει προκύψει ένα πιο σοβαρό θέμα. Για να το διαπιστώσουμε αυτό, η παρατήρηση της διάθεσής μας είναι ο πρώτος έμπιστος δείκτης που θα μας κατευθύνει στην αναζήτηση βοήθειας. Εάν παρατηρήσετε στον εαυτό σας ή σε κοντινό σας πρόσωπο αλλαγή στη διάθεση ή/και στις συνήθειές του, τότε είναι χρήσιμο να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας ώστε να γίνει εκτίμηση της σοβαρότητας και να ακολουθηθεί η κατάλληλη παρέμβαση. Όπως και με τις σωματικές ασθένειες, έτσι και στα ζητήματα ψυχικής υγείας η κατά το δυνατόν συντομότερη παρέμβαση είναι αυτή που θα εγγυηθεί τη καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση και θα μας δώσει το χρόνο και τα εργαλεία για τη σωστή και αποτελεσματική θεραπεία. Έτσι, όταν διαπιστώσετε τις αλλαγές που περιγράφονται ανωτέρω, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με ένα επαγγελματία ψυχικής υγείας, με τον ίδιο τρόπο που θα επισκεπτόσασταν έναν γιατρό εάν οι εξετάσεις αίματος εμφάνιζαν κάποια ανωμαλία.

Συχνά οι γονείς στέκονται αμήχανοι μπροστά στο ερώτημα πως να προετοιμάσουν το παιδί τους για τη συνάντηση με τον επαγγελματία ψυχικής υγείας. Και είναι αλήθεια ότι λαμβάνω συχνά το ερώτημα από τους γονείς αν θα πρέπει να ενημερώσουν το παιδί τους για το θέμα ψυχικής υγείας ή αναπτυξιακής διαταραχής με το οποίο έχει διαγνωστεί και συνήθως αποτελεί το λόγο που φέρνει τους γονείς σε αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας. Άλλες φορές το παιδί δεν έχει λάβει συγκεκριμένη διάγνωση αλλά οι γονείς, παρατηρώντας τη συμπεριφορά του ανησυχούν ή υποψιάζονται υποβόσκων θέμα και αναζητούν τη γνώμη και παρέμβαση ειδικού. Συχνά οι γονείς διχάζονται γιατί ενώ αισθάνονται ότι η παρέμβαση ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας θα βοηθήσει το παιδί τους, θα τους λύσει απορίες και θα λειτουργήσει ευεργετικά για όλη την οικογένεια, ωστόσο διστάζουν φοβούμενοι “πως θα το πάρει” το παιδί και αν θα νιώσει να το βαρύνει το στίγμα της ψυχικής ασθένειας.

Εδώ χρειάζεται να πούμε ότι η ενημέρωση του παιδιού εξαρτάται πρωτίστως από την ηλικία του. Διαφορετικά θα ενημερώσουμε ένα παιδί 5 ετών ότι χρειάζεται να επισκεφθεί έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας και διαφορετικά ένα δωδεκάχρονο παιδί. Οι λέξεις και η προσέγγιση που θα χρησιμοποιήσει ο γονιός θα είναι προσαρμοσμένα στο αναπτυξιακό του επίπεδο, ενώ σκοπός του είναι να γίνει κατανοητός, διαβεβαιώνοντας το παιδί του ότι είναι ασφαλές εκεί που πάει και ότι η θεραπευτική διαδικασία έχει την έγκριση του γονέα. Όσο πιο βέβαιος και ξεκάθαρος ως προς την ανάγκη παρέμβασης του επαγγελματία ψυχικής υγείας είναι ο γονέας τόσο μεγαλύτερη ασφάλεια θα νιώσει το παιδί και τόσο πιο γερά τα θεμέλια που θα υπάρξουν για την ανάπτυξη της θεραπευτικής σχέσης. Σημαντικό είναι να τονιστεί ότι ο λόγος για τον οποίον το παιδί επισκέπτεται έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας χρειάζεται να επικοινωνηθεί στο παιδί. Όταν οι γονείς φέρνουν το παιδί τους να συναντήσει έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, ενδεχόμενη μη ενημέρωσή του για τους λόγους που συμβαίνει αυτό φαντάζει απειλή για το παιδί και προκαλεί ανασφάλεια και το αίσθημα ότι “φταίω” ή “κατι δεν πάει καλά με εμένα”. Αντιθέτως, η σαφής ενημέρωση βοηθάει το παιδί να αποδεχτεί την ανάγκη επαγγελματικής παρέμβασης χωρίς να ενοχοποιείται ή να νιώθει άσχημα για τον εαυτό του.

Η αναζήτηση του κατάλληλου θεραπευτή είναι μια πρωτοβουλία που συχνά προβληματίζει ή δυσκολεύει όποιον αναζητά βοήθεια σε θέματα ψυχικής υγείας. Πώς θα ξέρω ότι ο επαγγελματίας στον οποίον απευθύνομαι είναι κατάλληλος να με βοηθήσει; Συχνά ζητάμε τη γνώμη δικών μας ανθρώπων, να μας συστήσουν κάποιον γνωστό τους. Ή ακόμη, συμβουλευόμενοι τον ιστότοπο του επαγγελματία προσπαθούμε να κατανοήσουμε εάν αυτός ο επαγγελματίας είναι κατάλληλος για το είδος των θεμάτων που πιστεύουμε ότι μας απασχολούν, εάν έχει δηλαδή προηγούμενη εμπειρία.

Η αλήθεια είναι ότι ενώ οι ως άνω μέθοδοι είναι ένα καλό σημείο να ξεκινήσει κανείς, η συνάντηση με τον επαγγελματία είναι αυτή που θα καθορίσει εάν είναι ο κατάλληλος να μας βοηθήσει. Και αυτό - σε αντίθεση με τη κοινή πεποίθηση- εξαρταται λιγότερο από τη συγκεκριμένη θεωρητική κατάρτισή του και περισσότερο στο πως αισθανόμαστε όταν βρισκόμαστε μαζί του. Φυσικά είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο επαγγελματίας στον οποίο απευθυνόμαστε είναι επιστημονικά καταρτισμένος και έχει εκπαιδευτεί σε συγκεκριμένο μοντέλο προσέγγισης στη θεραπεία. Εάν το βρίσκουμε βοηθητικό μπορούμε, κατά τη πρώτη συνάντηση μαζί του, να διευκρινίσουμε ποιά ακριβώς είναι η επιστημονική του εκπαίδευση και ποιό μοντέλο θεραπείας χρησιμοποιεί. Το βασικό μας μέλημα ωστόσο είναι να αισθανθούμε ασφάλεια, παρόντες με αυτόν τον άνθρωπο και την άνεση και ευκολία να ανοιχτούμε στη δημιουργία της θεραπευτικής σχέσης. Όπως περιγράφω στη προσέγγιση μου, η θεραπευτική σχέση είναι αυτή που λειτουργεί ως βασικός μοχλός που κινεί τη θεραπευτική διαδικασία και σε αυτή στηρίζεται κατά κύριο λόγο η επιτυχία της. Στο θεμέλιο μιας στιβαρής και λειτουργικής θεραπευτικής σχέσης θα στηριχτεί η χρήση όλων των θεραπευτικών εργαλείων, συχνά διαφορετικών ανάλογα με την κατάρτιση του κάθε επαγγελματία. Χωρίς αυτήν όμως, τα εργαλεία γίνονται κενά περιεχομένου και τελικά αναποτελεσματικά καθώς με την απουσία του ανθρώπινου παράγοντα, χάνεται ο άξονας της θεραπείας.

Για αυτό το λόγο είναι πολύ σημαντικό να αφουγκραστούμε τα συναισθήματά μας όταν συναντήσουμε τον επαγγελματία ψυχικής υγείας. Αυτό συχνά χρειάζεται χρόνο, συνεπώς επιδιώκουμε να δώσουμε το περιθώριο στον εαυτό μας να επισκεφτεί τον ίδιο επαγγελματία για περισσότερες από μια συνεδρίες ώστε να καταλήξουμε εάν αυτή είναι μια επιλογή με την οποία νιώθουμε καλά: ασφαλείς στη σχέση και ανακουφισμένοι ότι είμαστε με τον κατάλληλο άνθρωπο. Χρειάζεται να έχουμε στο μυαλό μας ότι οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας δεν ασκούν το ιατρικό επάγγελμα, όπου συχνά η θεραπευτική σχέση τοποθετείται στο παρασκήνιο. Ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας δεν χρησιμοποιεί εργαλεία που στοχεύουν (μόνο) σε συγκεκριμένο σύμπτωμα αλλά αντιμετωπίζει ολιστικά και σφαιρικά τον θεραπευόμενο. Με αυτή τη προσέγγιση εξασφαλίζει ότι το σύμπτωμα αντιμετωπίζεται στη ρίζα του και μειώνονται έτσι οι πιθανότητες να επανεμφανιστεί. Φυσικά αυτή η διαδικασία γίνεται σε συνεργασία με τον θεραπευόμενο και ακούγοντας τα αιτήματα και τις ανάγκες του, όπως ο ίδιος τις βιώνει. Η θεραπεία γίνεται έτσι μια συνεργατική σχέση που κινείται στη κατεύθυνση που στοχοθετεί ο θεραπευόμενος, μέσα από τα θεραπευτικά μάτια και τις παρεμβάσεις του θεραπευτή.

Γνωρίζουμε όλοι καλά πια, πόσο η τεχνολογία έχει παρεισφρήσει στη καθημερινότητά μας, παρέχοντάς μας πληθώρα εργαλείων που την επιταχύνουν και -κάποιες φορές- μας διευκολύνουν. Υπάρχουν βέβαια από την άλλη δραστηριότητες που χρειάζονται χώρο και χρόνο ειδικά αφιερωμένα σε αυτές ώστε να φέρουν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Συχνά οι θεραπευόμενοι αναρωτιούνται εάν η θεραπεία χωράει μέσα σε μια online συνεδρία ή εάν η έλλειψη της προσωπικής επαφής επηρεάζει την ποιότητα του αποτελέσματος.

Η τοποθέτηση κάθε θεραπευτή είναι διαφορετική σε σχέση με αυτό το ερώτημα, οπότε, απαντώντας για τον εαυτό μου, μπορώ να πω ότι, υπό προϋποθέσεις, η θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει μέσω online συνεδριών. Αν και η πλειονότητα των πελατών μου επιλέγει τις δια ζώσης συνεδρίες, υπάρχει η δυνατότητα να παρέχω συνεδρίες online, εφόσον κατ’αρχάς αφιερωθεί ο απαραίτητος χρόνος με προσωπική επαφή προκειμένου να ληφθεί ένα πλήρες ιστορικό και να γίνει κατανοητός ο λόγος που φέρνει τον θεραπευόμενο σε αναζήτηση βοήθειας, στη δεδομένη χρονική στιγμή. Έτσι, η πρώτη επαφή γίνεται απαραιτήτως κατά πρόσωπο και εφόσον διαπιστωθεί ότι το συγκεκριμένο αίτημα του θεραπευόμενου δεν απαιτεί τη διαρκή παρουσία του θεραπευτή, είναι δυνατόν οι συνεδρίες να μεταφερθούν στο διαδίκτυο.

Εάν πιστεύετε ότι αυτός ο τρόπος θεραπείας εξυπηρετεί καλύτερα τις ανάγκες σας, επικοινωνήστε μαζί μου για να λάβετε περισσότερες πληροφορίες.