Συχνά, όταν σκεφτόμαστε το ψυχικό τραύμα, ο νους μας πηγαίνει σε κάτι ακραίο που δε μπορεί να έχει συμβεί σε εμάς. Είναι και αυτό μέρος της «αυτοπροστασίας» του τραύματος, της ικανότητας του οργανισμού μας να συντηρεί το τραύμα σε τέτοιο επίπεδο, ώστε μαζί με αυτό –και όχι παρά αυτό- να καταφέρνουμε να συνεχίζουμε τη ζωή μας.

Σκεφτείτε το σαν ένα αγκάθι που με κάποιο τρόπο, επειδή ο οργανισμός σας δε μπόρεσε να το αποβάλει, έχει καταφέρει, τροποποιώντας την περιοχή γύρω από αυτό και, συχνά, νεκρώνοντάς την, να συνεχίσει να επιβιώνει έχοντας πια κάνει το αγκάθι μέρος του εαυτού. Πρόκειται για την εκπληκτική ικανότητα του ανθρώπινου οργανισμού – του συνόλου του οργανικού και ψυχικού υλικού- να επιβιώνει και να συνεχίζει.

Παρόλα αυτά, αυτό που ξέρουμε σήμερα για το τραύμα είναι ότι όσο το κουβαλούμε χωρίς να το γνωρίζουμε, όσο συνεχίζει ο οργανισμός να διατηρεί την περιοχή γύρω από αυτό νεκρή συναισθηματικά, ώστε να επιβιώσει, το τραύμα λειτουργεί σαν «ρουφήχτρα» που τραβάει συνεχώς ζωτική ενέργεια, ψυχική και σωματική. Γιατί ο εαυτός γνωρίζει ότι το αγκάθι είναι ξένο σώμα. Και αν το ανέχεται, αυτό δε γίνεται χωρίς τίμημα.

Όταν αναφερόμαστε στο ψυχικό τραύμα, δεν αναφερόμαστε σε κάτι πολύ μεγάλο και μακρινό. Αναφερόμαστε σε εμπειρίες που έχουμε όλοι βιώσει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό˙ τότε που ήμασταν ευάλωτοι και ανήμποροι, στην βρεφική και παιδική μας ηλικία. Και αυτό που συμβαίνει, όταν το τραύμα παραμένει ανεπεξέργαστο, είναι ότι συνεχίζουμε, παρότι ενήλικες, να ανταποκρινόμαστε στο τραύμα από τη θέση του τρομαγμένου και ανήμπορου βρέφους.

Το τραύμα – δυστυχώς- δε μας ξεχνάει. Αναβιώνει πολύ συχνά και κυρίως στις σχέσεις μας με τους σημαντικούς άλλους στη ζωή μας. Έρχεται να δώσει δυσανάλογες διαστάσεις σε αυτό που συμβαίνει: αντιδρούμε υπερβολικά σε μια λάθος κουβέντα του συντρόφου μας ή στην επίπληξη του προισταμένου μας. Μας κατακλύει το άγχος και η θλίψη, η οργή πολύ συχνότερα από ότι θα θέλαμε. Ακόμη και για κάτι που θα μπορούσε να περάσει πιο ανώδυνα ή αντιλαμβανόμαστε ως ασήμαντο όταν έχουμε πια ηρεμήσει. Συχνά νιώθουμε ενοχή και τύψεις για τις υπερβολικές αντιδράσεις μας και αναρωτιόμαστε τι δεν πάει καλά με εμάς.

Σκοπός μας δεν είναι η αυτομομφή και το αυτομαστίγωμα. Σκοπός μας είναι να κατανοήσουμε αυτό που συμβαίνει. Γιατί συμβαίνει, τί το πυροδοτεί και σε ποιά θέση μας φέρνει. Να κατανοήσουμε αρχικά ότι πρόκειται για τραύμα που ανάγεται στο παρελθόν και αναβιώνει μέσα από τις ενήλικες σχέσεις μας. Να στρέψουμε τη προσοχή μας στο αγκάθι και στη νεκρή περιοχή γύρω από αυτό και να τη ζωντανέψουμε. Ο Dr Levine, το λέει όμορφα: «Επιτυχία στη θεραπεία είναι οι άνθρωποι να νιώσουν ξανά ζωντανοί και αληθινοί»[i]. Σε αυτό θα προσθέσω ότιο ρόλος του θεραπευτή είναι να γίνει εκούσιος μάρτυρας των τραυμάτων μας. Ένας μάρτυρας που θα αντέξει να δεί μαζί μας το τραύμα, να σταθεί μαζί μας σε αυτό, με συμπόνια, κατανόηση και αποδοχή.  Και με τον τρόπο αυτό να μας καθοδηγήσει σε ένα σημείο όπου το τραύμα δε θα λειτουργεί πια σαν μαύρη τρύπα που ρουφάει τη ζωτική μας ενέργεια. Έχοντας αντέξει να δούμε και να «καθαρίσουμε» την πληγή, είμαστε πια θεραπευμένοι.